Ο λάρυγγας βρίσκεται ανατομικά σε συνέχεια με τη ρινική / στοματική κοιλότητα και αποτελεί την είσοδο της αεραγωγού. Η τραχεία και οι πνευμόνες βρίσκονται προς τα κάτω ενώ προς τα πίσω ο οισοφάγος και η αρχή του πεπτικού συστήματος. Η τοποθεσία επομένως του λάρυγγα τον καθιστά ένα πολύ σημαντικό όργανο. Επιτρέπει την ομιλία και προστατεύει την αεραγωγό οδό κατά την κατάποση του φαγητού.
Αυτό επιτυγχάνεται με την ανύψωσή του και το κλείσιμο της επιγλωττίδας, κατευθύνοντας έτσι το βλωμό του φαγητού που δημιουργείται στο στόμα με τη μάσηση και τη δράση του σάλιου, προς τον οισοφάγο. Η φώνηση παράγεται κατά την εκπνοή του αέρα από τους πνεύμονες με το κλείσιμο των φωνητικών χορδών που δονούνται σαν αποτέλεσμα καθώς ο αέρας πιέζεται. Ο χαρακτήρας και η μοναδικότητα της φωνής του κάθε ατόμου διαμορφώνεται στη στοματική κοιλότητα και τον ρινοφάρυγγα.
Ο καρκίνος του λάρυγγα είναι ο συχνότερος καρκίνος της περιοχής της κεφαλής και τράχηλου αλλά παραμένει σχετικά σπάνιος αφού αποτελεί μόνο το περίπου το 1% όλων των καρκίνων. Παρουσιάζεται πιο συχνά μεταξύ 60 – 70 χρονών και είναι πιο συχνός στους άνδρες. Σημειώνει αυξητική τάση στις γυναίκες τα τελευταία χρόνια και αυτό οφείλεται στο κάπνισμα που είναι ο πιο σημαντικός αιτιολογικός παράγοντας. Διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι περισσότεροι από 95% των ασθενών με διαγνωσμένο καρκίνο του λάρυγγα είναι καπνιστές. Το τσιγάρο περιέχει τουλάχιστο 60 αναγνωρισμένα στοιχεία που προκαλούν καρκινογένεση με πιο σημαντική τη δράση των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων στο ανθρώπινο DNA. Αυτές οι ουσίες προκαλούν μετάλλαξη στη σύνθεση προστατευτικών πρωτεϊνών που ελέγχουν τον κυτταρικό θάνατο (απόπτωση). Σαν αποτέλεσμα υπάρχει ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμό κυττάρων και δημιουργείται ο καρκίνος.
Άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας είναι η κατανάλωση αλκοόλ, που αποτελεί ξεχωριστή αιτία αλλά έχει και αθροιστική δράση με το κάπνισμα στην καρκινογένεση. Ενοχοποιείται επίσης το οικογενειακό ιστορικό, περιβαλλοντικοί παράγοντες και ο ιός των ανθρώπινων
θηλωμάτων (HPV). Ο ιός HPV είναι ο πιο σημαντικός στην ανάπτυξη καρκίνου της στοματική κοιλότητα παρά του λάρυγγα.
Σε πρώιμα στάδια ο καρκίνος του λάρυγγα παρουσιάζεται με ήπια συμπτώματα βραχνάδας φωνής και το αίσθημα φαρυγγικού κόμβου. Σε πιο προχωρημένα στάδια εμφανίζεται δυσκολία στη κατάποση του φαγητού ή πόνος, δύσπνοια, αντανακλαστικό πόνος στο αυτί, αιμόπτυση, τραχηλικές διογκώσεις, απώλεια βάρους και ανορεξία. Συμπτώματα βραχνάδας που επιμένουν πέραν των 2 εβδομάδων χρήζουν διερεύνησης από τον Ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ). Κατά την επίσκεψη ο ιατρός θα λάβει το ιστορικό του ασθενή και θα γίνει κλινική εξέταση, συμπεριλαμβανομένου εξέτασης με εύκαμπτο ενδοσκόπιο. Εάν υπάρχει τεχνολογία Νarrow Βand Ιmage (NBI) πρέπει να χρησιμοποιείται αφού είναι αποδεδειγμένο ότι στα χέρια έμπειρου ΩΡΛ μπορεί να διαγνώσει έγκαιρα τον καρκίνο. Σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση με απεικονιστικό έλεγχο (Αξονική ή Μαγνητική Τομογραφία).
Όπως σε όλες τις περιπτώσεις καρκίνου, όσο πιο σύντομα γίνει η διάγνωση τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση. Σε πρώιμα στάδια η πενταετής επιβίωση είναι 75-100%. Η αντιμετώπιση αποσκοπεί στη διατήρηση του οργάνου του λάρυγγα και της φυσιολογικής λειτουργίας
της φώνησης, κατάποσης και αναπνοής. Η απόφαση για τη θεραπεία που θα ακολουθηθεί παίρνεται στα πλαίσια διεπιστημονικής ομάδας και σε συνεννόηση πάντα με τον ασθενή, αφού ενημερωθεί πλήρως για όλες τις επιλογές.
Σε γενικές γραμμές, πρώιμα στάδια αντιμετωπίζονται με μονο-θεραπεία και χειρουργική αφαίρεση ενώ σε προχωρημένη νόσο γίνεται συνδυασμός ή και χρήση όλων των τεχνικών (χειρουργική αφαίρεση, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία) καθώς και αντιμετώπιση των
τράχηλικών μεταστάσεων. Οι ασθενείς ακολουθούντε τακτικά για πέντε χρόνια μετά τη θεραπεία για την έγκαιρη διάγνωση υποτροπών ή νέων εστιών καρκίνου.
Η πρόληψη παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη μειώση περιστατικών καρκίνου του λάρυγγα. Πρέπει να γίνεται τακτική ενημέρωση του πληθυσμού, από τη σχολική ηλικία, για τις αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ. Η σωστή εφαρμογή του αντι- καπνιστικού νόμου και άλλοι αποτρεπτικοί παράγοντες όπως την αύξηση της φορολογίας στα τσιγάρα μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή τη εκστρατεία.
Συμπεράσματα:
- Ο καρκίνος του λάρυγγα δεν είναι πολύ συχνός καρκίνος
- Μην αγνοείτε συμπτώματα δυσφωνίας, δυσκαταποσίας και
δύσπνοιας που επιμένουν πέραν των 2 εβδομάδων
- Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την πλήρη αντιμετώπισή του
καρκίνου διατηρώντας τις λειτουργίες του λάρυγγα για ομιλία, κατάποση και αναπνοή
- Η πρόληψη και αποφυγή καπνίσματος κατέχει αδιαμφησβήτητο
ρόλο στη μείωση των περιστατικών του καρκίνου του λάρυγγα
Δρ. Παναγιώτης Συμεωνίδης MBChB MRCS DOHNS
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος – Ρινολογίας και Πρόσθιας Βάσης Κρανίου
www.orlcyprus.com
