Λόγω της αυξημένης συχνότητας διενέργειας απεικονιστικών εξετάσεων υψηλής ευκρίνειας (CT – MRI) όλο και πιο συχνά ανακαλύπτουμε τυχαία την παρουσία κυστικών αλλοιώσεων στο πάγκρεας. Σε κάποιες σειρές φαίνεται, το ποσοστό αυτό να φτάνει 1,2 έως και 2,6% των εξετάσεων που γίνονται για λόγους άσχετους με το πάγκρεας. Κάθε τέτοιο εύρημα προκαλεί ανησυχία  και πολλά ερωτήματα στους ασθενείς.

Τι μπορεί να είναι μια κυστική αλλοίωση στο πάγκρεας;

Οι παγκρεατικές κύστες μπορεί να είναι νεοπλασματικές ή μη νεοπλασματικές. Είναι πολύ σημαντική η διάκριση ανάμεσα στις δυο κατηγορίες δεδομένου ότι η συμπεριφορά και η αντιμετώπιση τους είναι διαφορετική.

Οι μη νεοπλασματικές κύστεις είναι εντελώς καλοήθεις και αντιμετωπίζονται θεραπευτικά μόνο εφόσον προκαλούν συμπτώματα. Σε αυτή τη κατηγορία ανήκουν οι ψευδοκύστεις που σχηματίζονται μετά από μια κρίση παγκρεατίτιδας.

Σε αντίθεση, οι νεοπλασματικές κύστεις ή κυστικά νεοπλάσματα όπως λέγονται διαφορετικά, σε ορισμένες περιπτώσεις θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ακόμα κι όταν δεν προκαλούν συμπτώματα, επειδή έχουν μεγάλες πιθανότητες να εξελιχθούν σε διηθητικό καρκίνο του παγκρέατος.

Σύμφωνα με την κατάταξη της παγκόσμιας οργάνωσης υγείας W.H.O υπάρχουν τέσσερις διαφορετικοί τύποι από κυστικά νεοπλάσματα του παγκρέατος.

ΟΡΩΔΕΣ ΚΥΣΤΑΔΕΝΩΜΑ

• Σε ηλικίες από 50-80 έτη
• Συνήθως είναι τυχαίο εύρημα ή προκαλεί πόνο λόγω μεγέθους
• Περιέχει ορώδες υγρό
• Δεν εξελίσσεται σε κακοήθεια
• Χειρουργούνται μόνο αυτά που προκαλούν συμπτώματα.

ΒΛΕΝΝΩΔΕΣ ΚΥΣΤΑΔΕΝΩΜΑ

• Αποκλειστικά σε γυναίκες ηλικίας 50-80 ετών.
• Συνήθως τυχαίο εύρημα
• Η κύστη περιέχει βλέννη
• Σημαντική πιθανότητα (έως και 38%) εξαλλαγής σε κακοήθεια
• Έχει πολύ καλή πρόγνωση αν αφαιρεθεί πριν εξαλλαγεί. Συνίσταται χειρουργική αφαίρεση κατά την διάγνωση.

ΣΥΜΠΑΓΗ ΨΕΥΔΟΘΗΛΩΔΗ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ

– Εμφανίζονται σε νεότερα άτομα μεταξύ 20 -40 ετών και είναι συχνότερο στις γυναίκες

– Συνήθως τυχαίο εύρημα

– Η κύστη περιέχει αιμορραγικό υγρό

– Έχει χαρακτηριστική εικόνα στις απεικονιστικές εξετάσεις.

– Έχει μεγάλη πιθανότητα (έως 15%) εξαλλαγής σε κακοήθεια

-Συνίσταται χειρουργική αφαίρεση

ΕΝΔΟΠΟΡΙΚΑ ΘΗΛΩΔΗ ΒΛΕΝΝΩΔΗ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ (ΙΡΜΝ)

– Εμφανίζονται μεταξύ της 6ης & 7ης δεκαετίας της ζωής.

– Πολλοί ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί και η βλάβη είναι τυχαίο, αλλά αρκετά συχνό εύρημα (2,6 %) σε ασθενείς που κάνουν αξονική τομογραφία για άλλο λόγο

-Κάποιοι ασθενείς έχουν μακρύ ιστορικό από υποτροπιάζουσες παγκρεατίτιδες.

Συμπτώματα με τα οποία μπορεί να εμφανιστεί:

• Πόνος στην πλάτη (25%)
• Αποφρακτικός ίκτερος (10%-25%)
• Απώλεια βάρους (42%)
• Ανορεξία (20%)
• Στεατόρροια, δηλαδή λιπαρές, ογκώδεις, δύσοσμες κενώσεις λόγω παγκρεατικής ανεπάρκειας (17%-37%)
• Σακχαρώδης διαβήτης (37%)

Η βλάβη θεωρείται προκαρκινική, παρότι  έχει βραδεία εξέλιξη. Ο χρόνος που χρειάζεται για να εξελιχθεί από αδένωμα σε καρκίνωμα υπολογίζεται μεταξύ 15-20 χρόνια.

Οι αλλοιώσεις ξεκινούν από τα κύτταρα που καλύπτουν την εσωτερική επιφάνεια των παγκρεατικών πόρων. Για λόγους που δεν έχουν εξακριβωθεί προς το παρόν, τα κύτταρα αυτά υπερπλάσσονται, με τελικό αποτέλεσμα την υπερπαραγωγή πυκνής βλέννης και την δημιουργία  πολυποειδών σχηματισμών μέσα στους πόρους. Ο συνδυασμός αυτών των δύο προκαλεί απόφραξη και διάταση των πόρων οι οποίοι εμφανίζονται σαν κυστικοί σχηματισμοί στην απεικόνιση.

Η αναγνώριση και η διάκριση των περιπτώσεων που εντάσσονται σε αυτή την ομάδα είναι σημαντική, δεδομένου ότι απ’ αυτό εξαρτάται η πορεία και η πρόγνωση του ασθενούς. Το καλύτερο εργαλείο για την αξιολόγηση μιας παγκρεατικής κύστης είναι η μαγνητική τομογραφία. Σε αυτή θα φανεί η εντόπιση και το μέγεθος της κύστης και θα αναγνωριστεί η παρουσία ενδοπορικών θηλωμάτων. Μερικές φορές χρειάζεται να γίνει και ενδοσκοπικό υπέρηχο, για να συγκεντρωθούν περισσότερες πληροφορίες.

Η απόφαση για χειρουργική επέμβαση ή παρακολούθηση λαμβάνεται με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές της ευρωπαϊκής ομάδας μελέτης κυστικών όγκων του παγκρέατος. Η απόφαση καθορίζεται, λαμβάνοντας υπόψη την εντόπιση της βλάβης (κεντρικός και περιφερικός πόρος), το μέγεθος της κύστης ή του πόρου και το μέγεθος του θηλώδους σχηματισμού.

Ανάλογα με τη θέση της βλάβης θα πρέπει να γίνει παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή κατά Whipple, ουραία παγκρεατεκτομή ή ακόμα και ολική παγκρεατεκτομή. Σε αντίθετη περίπτωση οι ασθενείς τίθενται σε παρακολούθηση και επανεκτίμηση ανά 6μηνο με MRI.

Τα πλεονεκτήματα του χειρουργικού ρομποτικού συστήματος Da Vinci

Στον ιδιαίτερα απαιτητικό χώρο της παγκρεατικής χειρουργικής, τα αρθρωτά ρομποτικά εργαλεία και η τρισδιάστατη και απόλυτα σταθερή ρομποτική κάμερα βρίσκουν τη  τέλεια εφαρμογή τους. Η χρήση του ρομπότ προσδίδει τεχνικό πλεονέκτημα στον χειρουργό, που πετυχαίνει το μέγιστο χειρουργικό αποτέλεσμα, με το ελάχιστο χειρουργικό τραύμα.