Το Σύνδρομο πολυκυστικών ωοοθηκών (ΣΠΩ ή PCOS) είναι η πιο συχνή ορμονική διαταραχή στις γυναίκες.
Μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα και την εμφάνιση προκαλώντας ακμή, σημαντική υπερτρίχωση προσώπου και σώματος ή λέπτυνση της κώμης.
Σε κάποιες γυναίκες μπορεί να συνυπάρχουν και ψυχολογικές διαταραχές. Αρκετές από τις γυναίκες με ΣΠΩ είναι παχύσαρκες ή δύσκολα χάνουν βάρος.
Τα συμπτώματα τείνουν να είναι πιο σοβαρά όσο αυξάνεται το σωματικό βαρος. Είναι δυνατόν επίσης να αυξηθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης διαβήτη και προβλημάτων στο καρδιοαγγειακό σύστημα. Η απώλεια βάρους και η υιοθέτηση υγειούς lifestyle βοηθά τη βελτίωση των συμπτωμάτων και τη μείωση των κινδύνων για την υγεία.
Με ΣΠΩ πάσχει πάνω από το 10% των γυναικών. 20% όλων των θήλεων έχουν πολυκυστικές ωοθήκες στο υπερηχογράφημα και μπορεί να έχουν κίνδυνο ανάπτυξης συμπτωμάτων.
Τα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών περιλαμβάνουν: ανώμαλη ή απούσα περίοδο, ακμή, υπερτρίχωση, αύξηση βάρους και δυσκολία στην επίτευξη εγκυμοσύνης.
Τα συμπτώματα φαίνεται ότι προκαλούνται από διαταραχές των ορμονών που ρυθμίζουν τον κύκλο, και την αύξηση της έκκρισης της ινσουλίνης που καταλήγουν σε αύξηση της παραγωγής τεστοστερόνης από την ωοθήκη.
Η κληρονομικότητα, ο τρόπος ζωής και το stress συμβάλλουν στην εκδήλωση του συνδρόμου.
Πολλές γυναίκες με ΣΠΩ έχουν μια επιμένουσα αύξηση της ορμόνης LH που διεγείρει την ωοθήκη για αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων. 25% των γυναικών με ΣΠΩ παράγουν επίσης λίγο αυξημένες ποσότητες ανδρογόνω επινεφριδίων. Ψηλά επίπεδα ινσουλίνης είναι συνήθη στις περισσότερες υπέρβαρες γυναίκες με ΣΠΩ και περίπου στο 1/3 των λεπτών γυναικών με ΣΠΩ.
Στο ΣΠΩ τα κύτταρα στο σώμα δεν χρησιμοποιούν την ινσουλίνη αποδοτικά (αντίσταση στην ινσουλίνη). Το βάρος αυξάνεται λόγω αύξησης του αισθήματος πείνας και ανάγκης για γλυκά και υδατάνθρακες που οδηγεί στην πολυφαγία και την μετατροπη τους σε λιπος .
Αντίθετα με ότι συμβαίνει στα κύτταρα του υπόλοιπου σώματος, στις γυναίκες με αυτό το σύνδρομο οι ωοθήκες είναι ευαίσθητες στην ινσουλίνη και τα ψηλά επίπεδα της διεγειρουν την αυξημένη παραγωγή τεστοστερόνης.
Με την αύξηση της LH η τεστοστερόνη αυξάνεται περαιτέρω (περισσότερα ανώριμα ωοθυλάκια- περισσότερα ανδρογόνα , επίδραση στην τριχοφυϊα, στην παραγωγή σμήγματος και ακμή, έλλειψη ωορηξίας και ανωμαλίες του κύκλου)
Η διερεύνηση για τα περιστατικά με πιθανό ΣΠΩ περιλαμβάνει: υπερηχογράφημα ωοθηκών, ορμονικές εξετάσεις αίματος, αντίσταση στην ινσουλίνη και άλλες εξετάσεις όπου είναι αναγκαίο.
Η διάγνωση τίθεται όταν υπάρχουν τουλάχιστον 2 από τα πιο κάτω κριτήρια:
– Παρουσία αυξημένων ανδρογόνων στο αίμα ή συμπτώματα που
αποδεικνύουν την ύπαρξή τους. – Ανώμαλη περίοδος ή απουσία περιόδου – Παρουσία πολυκυστικών ωοθηκών στο υπερηχογράφημα – Αποκλεισμός όλων των άλλων ιατρικών καταστάσεων που έχουν σαν
αποτέλεσμα τα πιο πάνω.
Η θεραπεία περιλαμβάνει: (ανάλογα με την περίπτωση) Δίαιτα – σωστή διατροφή (αποφυγή τροφίμων με ψηλό γλυκαιμικό δείκτη), άσκηση, διακοπή καπνίσματος, μείωση του stress, συμπληρώματα διατροφής, ειδικά φάρμακα και θεραπεία των συμπτωμάτων (διαταραχών της περιόδου, ακμής, υπερτρίχωσης υπογονιμότητας).
Η θεραπεία των συμπτωμάτων είναι αποτελεσματική (π.χ. αποτρίχωση, ρύθμιση κύκλου κλπ), εάν αντιμετωπιστούν οι βασικές διαταραχές που υπάρχουν στην παθολογία του συνδρόμου.
Η ιατρική ομάδας (που περιλαμβάνει γυναικολόγο, δερματολόγο, ενδοκρινολόγο, διατροφολόγο κ.α) προσφέρει καλύτερα και μονιμοτερα αποτελέσματα .
Δρ Ανδρέας Χρυσάνθου
Μαιευτήρας χειρουργός Γυναικολόγος
Αρεταίειο Νοσοκομείο
Μέλος της ιατρικής ομάδας της Κλινικής Πολυκυστικών Ωοθηκών
